Ambitne Opowiadanie Forumowe - Organizacja

[Snorri]

Haha. Polecam pooglądać seriale z epoki - Zmiennicy i Wojna Domowa to mistrzostwo. I książki Niziurskiego, które nie oddając zbyt dokładnie realiów pozostają godne polecenia. To tak w ramach dodatku do notatek Andrzeja.

[Fileas]

Koniec organizacji, koniec gadania kto kim jest, a nie jest i innych takich. Właśnie poleciała pierwsza wrzutka, czekam na kolejne - potem fabułę zaczniemy konsultować. Póki co, poza wybraną epoką, pełna dowolność obowiązuje.

[Andrzej]

OK, no to lecimy z notatką dla zapoznania się z realiami.

Tło Polski Ludowej


W wyniku postanowień w Teheranie, Jałcie i Poczdamie, Polska znalazła się w strefie wpływów Związku Radzieckiego. Oznaczało to, że prawowity polski rząd, znajdujący się w Londynie, nie mógł powrócić do kraju, tak samo, jak wielu żołnierzy przebywających w tym czasie na Zachodzie. Władzę w Polsce przejął – na mocy tzw. Manifestu Lipcowego w dn. 22 lipca 1944 roku – rząd ludowy, złożony w większości z komunistów pochodzących z Polskiej Partii Robotniczej, uległych Stalinowi i władzy Związku Radzieckiego. Komuniści bezlitośnie umacniali swoją władzę, walcząc zbrojnie z przeciwnikami za pomocą wiernych im oddziałów milicji i wojska. 22 lipca 1952 roku Polska zmieniła nazwę na Polskę Rzeczpospolitą Ludową, na mocy uchwalonej Konstytucji. Zniknął urząd prezydenta, nie istniała wolność słowa, osobista, ani mediów, szerzyło się donosicielstwo, w kraju panowała bieda, pogłębiana jeszcze przez utrzymywanie olbrzymiej armii i zbrojenia, a także wysyłanie większości towarów do ZSRR. Na terenie PRL stacjonowały wojska radzieckie, zaś milicja i bezpieka - miały nieograniczoną niczym władzę. Ludzie trafiali do więzień nawet za opowiadanie dowcipów, czy słuchanie zachodnich rozgłośni radiowych. Nie można było wyjechać z kraju, paszport należał do państwa, a nie obywatela. Często więziono za krewnych, walczących z komunizmem, lub przebywających na Zachodzie. Wielu walczyło z komunistami z bronią w ręku. Tysiące polskich obywateli zostało zamordowanych lub uwięzionych na długie lata. Nawet polski Orzeł stracił swoją koronę. Sytuacja poprawiła się w 1956 roku, jednak nie na długo. Władzę po zmarłym prezydencie Bolesławie Bierucie przejął Władysław Gomułka – przedwojenny polski komunista, więziony swojego czasu za poglądy sprzeciwiające się Stalinowi. Gomułka doprowadził do częściowej stabilizacji, jednakże wypadki z 1968 roku pokazały prawdziwą twarz komunistów. Doszło wówczas do zamieszek oraz protestów, a także interwencji w Czechosłowacji. Jednakże w 1970 roku na Wybrzeżu, w wyniku strajku, doszło do krwawej pacyfikacji demonstrujących stoczniowców, co skutkowało ustąpieniem Gomułki i zastąpieniem go przez Edwarda Gierka.


Rządy Edwarda Gierka


Edward Gierek postawił na pokojowy rozwój PRL. Jego rządy można podzielić na dwa okresy: lata 1970-75 i lata 1976-80.


„Pomożecie, towarzysze?”


Pierwszy okres charakteryzował się dużym skokiem gospodarczym. W zamian za zaciągnięte na Zachodzie kredyty, rozpoczęto duże inwestycje. Zainwestowano w przemysł ciężki, jak kopalnie, stocznie i huty. Rozpoczęto produkcję samochodów, dostępnych dla każdego, i dla każdego będących marzeniem – Fiatów 126p. Gierek starał się również stworzyć jak najwięcej nowych miejsc pracy i zamieszkania. W tym okresie powstały pierwsze bloki z wielkiej płyty, które miały być stawiane szybko i dawać każdemu obywatelowi wymarzone M3 – mieszkanie trzypokojowe. Poprawiła się infrastruktura – powstawały nowe drogi i połączenia kolejowe. Rozszerzono także zakres opieki socjalnej i medycznej – odtąd każdy Polak miał zapewnioną opiekę lekarską. Również w polityce doszło do zmian: unormowano stosunki z Republiką Federalną Niemiec oraz innymi państwami zachodnimi. Przełomem była wizyta kanclerza RFN w Polsce, kiedy doszło do symbolicznego pojednania w Warszawie. Za dekady Edwarda Gierka odbudowano również ostatnie zniszczenia, powstałe w II WŚ, np. Zamek Królewski w Warszawie. Rozluźniono przepisy paszportowe, dzięki czemu możliwe stały się – dotąd będące tylko marzeniem – wyjazdy za granicę. Na półkach sklepowych zaczęły pojawiać się towary, których nie widziano tam od dni poprzedzających II Wojnę Światową, jak czekolada, kawa, herbata. Rozwijały się nadmorskie kurorty, gdzie przyjeżdżały tysiące Polaków, spędzające urlop, wzorem I sekretarza.


„Chcemy chleba i wolności”


Jednak z czasem skok inwestycyjny zaczął tracić tempo. Pożyczki, zaciągnięte na Zachodzie, zostały zmarnowane na bieżące potrzeby wybiedzonego państwa. Wiele inwestycji okazało się nietrafionych, zaś społeczeństwo zaczęło to odczuwać w latach 1975-76, kiedy ceny na wiele towarów miały zostać podniesione o nawet 100 %. Zaczynało brakować żywności, w sklepach pojawiły się puste półki. W kraju kwitła korupcja i uwidaczniał się brak kompetencji urzędników. System nakazowo-rozdzielczy, polegający na wyrabianiu absurdalnych norm produkcji, nie nadążał za potrzebami rynku.
Latem 1976 r. rozpoczęły się masowe strajki, zwłaszcza w Radomiu i Ursusie w odpowiedzi na podwyżki cen żywności. Zamieszki zostały spacyfikowane przez ZOMO, pociągając za sobą setki rannych i aresztowanych. Robotnicy powołali Komitet Obrony Robotników, czyli KOR – pierwszą oficjalną siłę przeciwko władzy. Rozpoczęły się masowe aresztowania i rewizje, setki robotników zwolniono z pracy, wielu zostało skazanych. Jednak nic nie mogło ukryć sytuacji gospodarczej – plany inwestycyjne zwyczajnie się załamały.
Tymczasem, w dalekim Watykanie, 16 X 1978 roku ogłoszono „Habemus Papam!”, którym okazał się polski kardynał Karol Wojtyła. Nowy papież odbył w następnym roku pielgrzymkę do Polski, gdzie wypowiedział znamienne słowa: „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi.” Komuniści z bezsilnej wściekłości zaciskali pięści, bo oto Polacy zyskali duchowego przywódcę. Kościół katolicki, będący wielką podporą dla Polaków, wraz z „Prymasem Tysiąclecia”, czyli kardynałem Stefanem Wyszyńskim, jako jedyny miał odwagę głośno protestować przeciwko brutalnym metodom władzy ludowej.
Mimo prób ratowania gospodarki, szermowanych hasłami o „budowie drugiej Polski”, Polska stale pogrążała się w kryzysie. W kraju szerzyła się korupcja, zwiększał się system przywilejów dla ludzi PZPR, widoczne były braki w zaopatrzeniu, rosnące ceny, kolejki. Wprowadzono system kartkowy – ludzie otrzymywali tylko określoną liczbę towaru na określony czas. Szalę niezadowolenia przelały zmiany z lipca 1980 roku, kiedy wprowadzono podwyżkę cen na mięso, które doprowadziły do strajków na Wybrzeżu i powstania pierwszego związku zawodowego - NSZZ „Solidarność”.
„Solidarności” przewodził elektryk z gdańskiej stoczni, Lech Wałęsa, obok niego było wiele innych postaci, jak Anna Walentynowicz, Andrzej Gwiazda czy bracia Kaczyńscy. W wyniku strajków w sierpniu 1980 roku, Edward Gierek podał się do dymisji.


Towarzysz Generał


Kilka miesięcy po tych wydarzeniach, w lutym 1981 roku, premierem PRL został generał Wojciech Jaruzelski. Powstrzymał on falę strajków, dokonał zmian w rządzie i spotkał się z Lechem Wałęsą. Mimo to, milicja nadal brutalnie walczyła z opozycją, pacyfikując demonstracje. W odpowiedzi, „Solidarność” przeprowadziła strajki ostrzegawcze i demonstracje.
Nie uspokoiło to nastrojów. W kraju pogłębiał się poważny kryzys gospodarczy. System kartkowy obejmował kolejne towary. Ludzie stali w kilometrowych kolejkach do sklepów, stojąc już od godzin nocnych, licząc na to, że może coś uda się im kupić. W sklepach jednak były wyłącznie puste półki. Samochody używane były droższe od nowych, ponieważ tych drugich nie można było nigdzie dostać. Ludzie przestali wyjeżdżać na wczasy czy za granicę, ponieważ nikogo nie było na to stać. Niedokończone inwestycje stały w miejscu, niszczejąc. W tym czasie doszło do zamachu na papieża, co tylko jeszcze bardziej pogłębiło nienawiść obywateli wobec władz.
W październiku 1981 roku Jaruzelski zostaje I sekretarzem KC PZPR, mając w swoich rękach pełnię władzy. Komuniści, przerażeni rosnącą w siłę „Solidarnością”, odpowiedzieli brutalną siłą.
13 grudnia 1981 roku, w nocy, generał Jaruzelski oznajmił milionom Polaków, że Rada Państwa PRL postanowiła wprowadzić stan wojenny, aż do odwołania. Władzę w państwie przejęło WRON. Oddziały ZOMO o północy rozpoczęły akcję aresztowań tysięcy działaczy opozycyjnych. Na ulice miast wyjechały czołgi i transportery opancerzone oraz dziesiątki tysięcy żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego. Milicjanci i funkcjonariusze SB opanowali centrale telefoniczne i rozgłośnie radiowe. Wprowadzono godzinę milicyjną, nakazującą w godzinach 19.00 – 6.00 przebywanie w domach. Zamknięto granice państwowe i lotniska oraz odebrano wszystkim obywatelom paszporty na czas nieokreślony. Wstrzymano wydawanie prasy. W odpowiedzi na stan wojenny, „Solidarność” zareagowała strajkami. Demonstracje zostały szybko i brutalnie stłumione przez oddziały wojska i ZOMO. Kilka dni po wprowadzeniu stanu wojennego, w kopalni „Wujek” niedaleko Katowic, od kul funkcjonariuszy WSW i ZOMO, zginęło 9 górników. Tysiące ludzi zostało zwolnionych z pracy, kolejne tysiące – uwięzione. W samym PZPR dokonano czystek i aresztowano m. in. Edwarda Gierka. Rozwiązano wszystkie niezależne od rządu stowarzyszenia, a ich działaczy uwięziono. Symbolem zimy 1981-82 były grupki żołnierzy, stojących obok swych pojazdów pancernych i grzejących się przy koksownikach, ustawionych na ulicy.


„Orła wrona nie pokona”


Stan wojenny nie zdołał poprawić nastrojów. Opozycja aktywnie walczyła z kołami rządowymi, za pomocą ulotek, napisów na murach, czy drobnych aktów sabotażowych. Nastroje nie zostały uspokojone, a stan gospodarczy się nie polepszył. Ceny na produkty wzrastały, w końcu wprowadzono system kartkowy na niemalże wszystkie towary, których i tak nie można było kupić w sklepach. Narastała inflacja – złoty sukcesywnie tracił wartość. Milicja i SB kontrolowały rozmowy telefoniczne, cenzorzy czytali wszystkie listy i telegramy, zanim dotarły one do adresatów i wykreślali z nich istotne informacje. Dochodziło do mordów politycznych, zaś przez dwa lata stanu wojennego śmierć poniosło prawie 100 osób.
Po półtora roku, rząd musiał dać za wygraną. Nie udało się powstrzymać „Solidarności”, ani innych organizacji opozycyjnych. Z dniem 22 lipca 1983 roku stan wojenny został zniesiony, a WRON – rozwiązany.


Słowniczek:

PZPR – Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, powstała w 1948r. w wyniku połączenia Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii Socjalistycznej. Była główną siłą rządzącą po II WŚ w Polsce. Rozwiązana w 1990 roku. Ścisłym przewodnictwem partii był Komitet Centralny, zaś jej przewodniczącym – I sekretarz, pełniący rolę głowy państwa.
UB/SB – Urząd Bezpieczeństwa, przemianowany później na Służbę Bezpieczeństwa - policja polityczna, bezpieka, odpowiedzialna za represje wobec działaczy niepodległościowych i opozycji, morderstwa polityczne, wywiad wewnątrzpaństwowy oraz kontrolę i cenzurę mediów.
MO/ZOMO – Milicja Obywatelska i jej organ – Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej – organy porządkowe PRL. ZOMO charakteryzowało się dużą brutalnością w pacyfikowaniu demonstracji i wieców antyrządowych. Funkcjonariusze ZOMO są odpowiedzialni za krwawe zamieszki na Wybrzeżu i podczas stanu wojennego.
WSW – Wojskowa Służba Wewnętrzna – oddziały wojskowe, odpowiedzialne za wywiad i walkę z opozycją.
WRON – Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego – wojskowy organ, rządzący PRL podczas stanu wojennego. Przewodził mu gen. Jaruzelski.
KOR – Komitet Obrony Robotników – pierwsza organizacja opozycyjna, założona przez Jacka Kuronia, ks. Jana Zieję i Antoniego Macierewicza w czerwcu 1976 roku.




Jak macie jakieś pytania - walić.